تفاوت سامانه خودنویس و کاتب
ایجاد دو سامانه موازی برای ثبت قراردادهای اجاره و خرید و فروش املاک صنعتی، تجاری و مسکونی (خودنویس و کاتب) منجر به سردرگمی مردم شده است. این موضوع بیانگر عدم یکدستی در فرآیند مدیریت بازار مسکن و نیاز به یکپارچگی در خدمات دولتی است. به گفته اعضای هیات رییسه اتحادیه مشاوران املاک، سامانه خودنویس https://khodnevis.mrud.ir/ به افزایش دلالی سرپایی و غیررسمی کمک کرده است. یعنی با آزاد گذاشتن ثبت قراردادها برای تمامی افراد، این احتمال وجود دارد که افراد بدون دانش کافی در زمینه حقوقی و معاملات ملکی اقدام به ثبت قرارداد کنند و مشکلاتی برای خود و دیگران ایجاد کنند.
سامانه کاتب https://kateb.ir/ به طور خاص برای افرادی طراحی شده که دارای مجوزهای لازم هستند. فقط مشاوران املاک رسمی و دارای مجوز می‌توانند از این سامانه استفاده کنند. این ویژگی به این سامانه اعتبار بیشتری می‌بخشد و احتمال بروز مشکلات حقوقی را کاهش می‌دهد. – این سامانه به عنوان مرجع تخصصی برای ثبت قراردادهای خرید و فروش و اجاره ملک معرفی شده است و می‌تواند باعث کاهش ریسک‌های حقوقی مرتبط با این قراردادها شود.
سامانه خودنویس و کاتب هر دو به عنوان ابزارهای الکترونیکی برای مدیریت معاملات ملکی در ایران طراحی شده‌اند، اما تفاوت‌های قابل توجهی در قابلیت‌ها، اهداف و نحوه کارکرد دارند. در ادامه به مقایسه دقیق و جزئی این دو سامانه پرداخته می‌شود.
هدف و کارکرد اصلی سامانه‌های خودنویس و کاتب
سامانه خودنویس:
هدف این سامانه تسهیل فرآیند ثبت قراردادهای اجاره و معاملات ملکی به صورت آنلاین است. این سامانه برای آرامش خاطر طرفین قرارداد طراحی شده و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا قراردادهای خود را به سادگی و به طور مستقل در بستر آنلاین ثبت کنند. همچنین، امکان اخذ کد رهگیری و استعلام آن برای اطمینان از صحت قرارداد فراهم شده است.
سامانه کاتب:
سامانه کاتب به طور خاص به ثبت و خدمات مربوط به اسناد رسمی، از جمله قراردادهای فروش، اجاره و هبه اختصاص دارد. این سامانه عموماً با دفاتر اسناد رسمی و ارتباطات قانونی مرتبط است و به عنوان یک بستر رسمی برای ثبت تعهدات و معاملات بین طرفین عمل می‌کند. کاتب به منظور کاهش نیاز به حضور فیزیکی در دفاتر ثبت، به خصوص در زمان شیوع بیماری‌های واگیردار، ایجاد شده است.
نوع خدمات
کاتب |
خودنویس |
| امکان ثبت آنلاین اسناد رسمی و قانونی | ثبت آنلاین قراردادهای اجاره |
| صدور و دریافت اسناد و قراردادهای ثبت شده از طریق سامانه | اخذ کد رهگیری برای قراردادهای اجاره |
| تعامل با دفاتر اسناد رسمی؛ در واقع کاتب ویژگی‌هایی شبیه به یک دفترخانه مجازی دارد | استعلام کد رهگیری |
| امکان مدیریت و پیگیری مراحل ثبت سند و قرارداد به صورت آنلاین | ارائه اطلاعیه‌ها و اخبار مرتبط با بازار املاک |
| راهنماهای آموزشی برای کاربران |
ویژگی‌های خاص هر سامانه
خودنویس:
- روند ساده و کاربرپسند: این سامانه فرآیند ثبت قرارداد را برای کاربران بسیار ساده کرده و به آن‌ها اجازه می‌دهد بدون نیاز به دانش فنی خاص، به راحتی اقدام به ثبت قرارداد نمایند.
- کد رهگیری: یکی از ویژگی‌های بارز، امکان دریافت کد رهگیری است که به امنیت و اعتبار قراردادها افزوده و کاربر را از جعل قراردادها جلوگیری می‌کند.
- آموزش متنی و تصویری: وجود راهنماهای آموزشی برای تسهیل روند کار کاربران یکی از نقاط قوت این سامانه است.
کاتب:
- ثبت اسناد رسمی: توانایی ثبت اسناد و قراردادهای رسمی، از جمله خرید و فروش، هبه و وصیت. این سامانه می‌تواند به عنوان یک دفترخانه مجازی عمل کند.
- تایید اسناد: اسناد ثبت‌شده از طریق کاتب به صورت رسمی تایید می‌شوند و دارای اعتبار قانونی بالا هستند. این موضوع برای افراد و نهادهای حقوقی بسیار حائز اهمیت است.
- نگهداری سوابق: کاتب امکان نگهداری سوابق و اسناد ثبت شده را دارد و به کاربران این امکان را می‌دهد که در آینده به راحتی به آن‌ها دسترسی داشته باشند.
هدف و نوع کاربران
خودنویس:
کاربران عادی این سامانه بیشتر برای مالکان، مستاجران و مشاوران املاک طراحی شده و به آن‌ها امکان می‌دهد قراردادهای خود را بدون نیاز به مشاوره حقوقی ثبت کنند.
کاتب:
دفاتر اسناد رسمی و نهادهای حقوقی کاتب بیشتر برای دفاتر اسناد رسمی، وکلا و کسانی که نیاز به ثبت رسمی اسناد دارند، مناسب است. کاربران حرفه‌ای و درگیر با موضوعات حقوقی بیشتر از این سامانه بهره‌مند می‌شوند.
مراحل ثبت و عملیات در خودنویس و کاتب
خودنویس:
ثبت قرارداد در سامانه خودنویس، مسیری ساده و گام به گام را پیش روی کاربران قرار می‌دهد. این فرآیند که به طور مستقیم توسط خود افراد انجام می‌گیرد، با ورود به سامانه آغاز می‌شود. در این مرحله، کاربران با وارد کردن اطلاعات دقیق قرارداد، از جمله مشخصات طرفین، موضوع قرارداد و تعهدات مربوطه، پایه‌های توافق خود را می‌چینند. سپس، طرفین قرارداد فرصت می‌یابند تا یکایک مفاد قرارداد را به دقت بررسی کرده و با تأیید نهایی، به آن رسمیت بخشند. این تأیید، در واقع امضای دیجیتالی قرارداد محسوب می‌شود. در نهایت، با دریافت یک کد رهگیری یکتا، قرارداد به طور رسمی ثبت شده و امکان پیگیری و استعلام آن در آینده فراهم می‌شود. به این ترتیب، سامانه خودنویس با ارائه فرآیندی شفاف و آسان، تجربه ثبت قرارداد را برای همگان تسهیل می‌کند.
کاتب:
ثبت قرارداد در سامانه کاتب، فرآیندی است که با ورود اطلاعات اولیه توسط کاربر آغاز می‌شود. در این سامانه، برخلاف برخی پلتفرم‌های دیگر، پس از تکمیل اطلاعات، مرحله‌ای حساس و کلیدی وجود دارد: ارسال اطلاعات به دفترخانه‌های مرتبط. این مرحله نشان‌دهنده رویکرد سامانه کاتب در تعامل مستقیم با نهادهای حقوقی است. به عبارت دیگر، پس از ورود اطلاعات، سامانه به صورت خودکار داده‌ها را به دفترخانه مربوطه ارسال می‌کند و منتظر دریافت تأییدیه از این دفاتر می‌ماند. این فرایند، ضرورت بررسی و تأیید صحت اسناد را توسط مراجع رسمی نشان می‌دهد و به قراردادهای ثبت شده در کاتب، اعتبار قانونی بیشتری می‌بخشد. در واقع، سامانه کاتب برای نهایی شدن ثبت، نیازمند تأیید مراجع قانونی است.
توجه داشته باشید اگرچه قراردادهای ثبت‌شده در خودنویس معتبر هستند و دارای کد رهگیری می‌باشند، اما ممکن است به نسبت مدارک رسمی ثبت‌شده در دفاتر اسناد رسمی از اعتبار کمتری برخوردار باشند.
اما در کاتب مدارکی که از طریق آن ثبت می‌شوند به عنوان اسناد رسمی شناخته می‌شوند و اعتبار بیشتری نسبت به قراردادهای عادی دارند، زیرا زیر نظر دفاتر اسناد رسمی تائید می‌شوند.
